Over enkele maanden kunt u het volledige jaarboek gratis digitaal lezen en raadplegen. Een aantal artikels is nu alvast apart downloadbaar en te lezen door op de linken van de inhoudstafel te klikken. Op de andere teksten is het nog even wachten.
Uiteraard kunt u in afwachting hiervan de papieren versie van het jaarboek bij ons bestellen.
Tegelijk met deze Tiecelijn werd ook een nieuwe online versie van ‘De bibliografie van de Nederlandstalige Reynaertbewerkingen sinds 1800. Aanvulling 2015-2024‘ uitgebracht.
We wensen de lezer veel kijk en leesplezier
INHOUD
Proloog
Rik Van Daele | Metamorfosen van een politieke vos
Thema – De politieke vos (I)
Frits van Oostrom | Hoe politiek is de Reynaert, en in welke zin?
Paul Wackers | Een gravin als geit, een hertog als ever en een regent als vos. Middeleeuwse dierenverhalen als politiek commentaar
Tine De Coninck | Vossen in zeventiende-eeuwse (politieke) liederen
Artikel
Steven Van Impe | De wederwaardigheden van Trigaudin. De herintroductie van de vos in Frankrijk, 1625-1822
Peter Everaers | ‘Streuvels recycleert Reinaert’ … een curieus manu-/typoscript
Hans Redee | Reynaert springlevend. Het Reynaertbeeldje van Katrien Maes
Jens De Rijbel | Van Middelnederlands meesterwerk tot moderne musical: Reynaert in Sinn-City
Bibliografie
Gert-Jan van Dijk | Tiecelijn in Esopet – 3
Recensie/signalement
Jef Janssens | Leven met een meesterlijk Reynaertboek: ’tale ende wedertale’
Yvan De Maesschalck | De middeleeuwse vos in internationaal perspectief
Paul Wackers | Vlaanderen als kruispunt van culturen
Tine De Koninck | Een analyse van de concepten van ‘eer’ en ’trouw’ in het Reynaertverhaal
Mark Nieuwenhuis | Niets dierlijks is ons vreemd
Vincent Hunink | Latijnse dierenverhalen
Mark Nieuwenhuis | Chinese dierenfabels
Yvan De Maesschalck | Het literaire imago van Gent is veelkantig, maar ook reynaerdiaans van snit
Yvan De Maesschalck | ‘Deze dunne aarde’ en ‘een vogelei’. Over palganeem van Lies Van Gasse
Poëzie
Jeroen Van Wijk | Dieren van de toekomst
Verslag
Hans Rijns | Cuwaert de haas in De Reynaert, leven met een middeleeuws meesterwerk
Marianne Vonck | Iedereen Reynaert
Epiloog
Yvan De Maesschalck | Poëtische uitsmijter – 4. Over ‘Vos’ van Cees Nooteboom
Auteurs
PERSBERICHT
PUBLICATIE TIECELIJN 37 – AANSTELLING TWEE REYNAERTAMBASSADEURS
Tiecelijn 37. Jaarboek 17 van het Reynaertgenootschap (220 p., 25 EUR) is uit op papier. (Op de integrale digitale publicatie is het – voor het eerst – nog enkele maanden wachten. Er wordt wel al een tiental artikels meteen gratis digitaal prijsgegeven.)
De papieren editie richt zich tot leden van de Reynaertcommunity die het werk van het Reynaertgenootschap belangrijk vinden, het financieel ondersteunen en van mooi vormgegeven en rijk geïllustreerde boeken houden.
Het thematische deel van het nieuwe jaarboek focust op ‘De metamorfosen van een politieke vos’ en presenteert vier van de zes bijdragen van het gelijknamige colloquium dat op
1 december 2023 in het Letterenhuis in Antwerpen werd gehouden. Het gaat om studies van Frits van Oostrom (over het politieke DNA van de Reynaert), Paul Wackers (over het politieke gebruik van dierenverhalen in enkele middeleeuwse teksten), Tine De Koninck (over politieke vossenliederen uit de zeventiende-eeuw) en Nora & Remco Sleiderink (over de Gentse coalitievorming na de gemeenteraadsverkiezingen van 2018).
Het colloquium gaf aanleiding tot vele vragen. Is een politieke lezing van de Reynaert mogelijk? Waren middeleeuwse vossenverhalen de spiegel van een politieke toestand? In welke politieke constellatie ontstonden vossenverhalen door de eeuwen heen? Goethe zei het natuurlijk al in de inleiding van zijn ‘unheilige Weltbibel’ Reineke Fuchs uit 1793: ‘Eeuwen geleden heeft een dichter dit lied gezongen. Hoe is het mogelijk? De stof is van gisteren en van vandaag!’
Ook in de andere bijdragen is de maatschappelijke relevantie van de Reynaertteksten aanwezig. Steven Van Impe schetst de Franse Reynaertdrukgeschiedenis van de zeventiende tot de negentiende eeuw tegenover steeds woelige politieke achtergronden. Jens De Rijbel verkent R de musical, waarin de vos anno 2023 geplaatst werd in de dystopische setting van Sinn-City, een locus terribilis vol ontluisterend drugsgeweld.
Tiecelijn 37 laat opnieuw de variëteit en creativiteit van het Reynaertonderzoek en de Nachlebung van de Reynaert zien. Peter Everaers puzzelde en reconstrueerde hoe bewerker Stijn Streuvels de tweede druk van Minnehandel op de achterzijde van de drukproeven van zijn Reynaerteditie uit 1921 maakte. Hans Redee liet door Katrien Maes een vossenbeeld maken. Jeroen van Wijk schreef een vossengedicht. Lisanne Vroomen ging een jeugdopera bekijken.
In 2022 en 2023 verschenen zeer veel nieuwe vossenstudies. Jef Janssens recenseert Frits van Oostroms De Reynaert. Leven met een middeleeuws meesterwerk. De recensent vierde zopas zijn tachtigste verjaardag. Zelf realiseerde Jef Janssens een niet te overschatten bijdrage aan de reynaerdistiek. Tiecelijn 37 bevat verder boekbesprekingen door Yvan De Maesschalck, Paul Wackers, Mark Nieuwenhuis, Vincent Hunink en Tine De Koninck, o.a. over de doctoraten van Irmgard Fuchs en Jelmar Hugen en Nieuwenhuis’ uitgave van de Ecbasis captivi en de Speculum stultorum. Yvan De Maesschalck zorgt voor een poëtische coda en las ‘Vos’ van Cees Nooteboom.
Meer info op www.reynaertgenootschap.be en via info@reynaertgenootschap.be.
Het Reynaertgenootschap stelt in 2024 opnieuw twee Reynaertambassadeurs aan.
Een Reynaertambassadeur wordt door het bestuur van het Reynaertgenootschap aangesteld op basis van kwaliteit, passie en bijzondere Reynaertverdiensten. Reynaertambassadeurs worden onderscheiden om een unieke prestatie of langdurige inzet. De onderscheiding wordt gegeven om voorbije vossenverdiensten, maar ook in de hoop dat de ambassadeurs zich blijvend zullen inzetten om het verhaal te blijven vertellen, verbeelden of bestuderen. In 2023 werden universiteitsprofessor Frits van Oostrom en vertelster Veerle Ernalsteen gelauwerd.
De eer valt dit jaar te beurt aan theatermaker Joost Van den Branden en beeldend kunstenaar Karen Oger. Beiden zijn al heel lang met de vossenmaterie bezig, maar schitterden tijdens het Sint-Niklase voorzitterschap van het Intergemeentelijk Project Land van Reynaert in 2023. Hij als auteur van de openluchtmusical R, zij als curator van de tentoonstelling Burcht Malpertuus.
Karen Oger
Karen Oger werd geboren in Tienen en leeft en werkt afwisselend in Boechout en Oostduinkerke. Ze studeerde eerst Toegepaste Grafiek aan LUCA School of Arts in Antwerpen en koos later voor Fotografie (eveneens in Antwerpen). Ze werkte als persfotograaf van 1993 tot 2006 en koos dan voor de kunsten. Karen Oger heeft een heel bijzondere band met het Reynaertverhaal: haar grootvader Marcel Oger, alias Mark Liebrecht, regisseerde het eerste Reynaertmassaspel in Sint-Niklaas in mei 1973. In datzelfde jaar regisseerde hij voor de BRT de poppenfilm Reinaard de Vos. Karens kindertijd werd bevolkt door de maskers en poppen in het oeuvre van haar grootvader. In 2023 cureerde ze de tentoonstelling ‘Burcht Malpertuus’. Opvallend daarin waren haar eigen witgeschilderde Reynaertfiguren op krantenpagina’s. Een tocht en een verkenning die nooit afgelopen zijn.
Joost Van den Branden
Joost Van den Branden werd op 24 november 2024 precies 50 jaar. Na een opleiding Hedendaagse Geschiedenis (UGent) stapte hij al snel in het professionele figurentheater. Met zijn eigen gezelschap Theater Tieret (www.tieret.be), waarin hij naast artistieke leiding ook auteur en poppenspeler is, toert hij ruim twintig jaar langs Vlaamse en internationale theaters en festivals. Van zowat alle Vlaamse cultuurcentra tot Tomorrowland, van Theater aan Zee en Theater op de Markt tot Puppet International (NL), Penguin Days (D) of Uitmarkt Amsterdam (NL). Voor Tieret creëerde hij tientallen succesvolle producties (waaronder een over Reynaert), waarvan jaarlijks ruim 200 voorstellingen en festivals op de kalender staan. Met Tieret won hij tweemaal het Vlaams Landjuweel, de Wase Persprijs, de Cultuurprijs Sint-Niklaas en de Eerste Prijs Penguindays Moers (D). Hij wordt gelauwerd als auteur van de openluchtmusical R in 2023, maar ook om zijn eerdere Reynaertvoorstellingen. En momenteel is Joost bezig aan een nieuwe Reynaertopdracht …
